H «νέα ΚΑΠ» στο βαμβάκι

Στις 22 Απριλίου 2004 το Συμβούλιο Υπουργών Γεωργίας της Ε.Ε., μετά από πολύωρες διαπραγματεύσεις και δύο «συμβιβαστικές» προτάσεις της Ιρλανδικής Προεδρίας, κατέληξε σε «πολιτική συμφωνία» για τις ΚΟΑ των τριών μεσογειακών προϊόντων (βαμβάκι, λάδι, καπνός), το λεγόμενο «μεσογειακό πακέτο».
Οι μεταρρυθμίσεις στις ΚΟΑ του «μεσογειακού πακέτου», κινούνται - και δε μπορούσαν να αποκλίνουν - στο ίδιο «μήκος κύματος» με το πρώτο μέρος της «ενδιάμεσης αναθεώρησης της ΚΑΠ» που αφορούσε τα «βόρεια προϊόντα», που ψηφίστηκε τον Ιούνιο του 2003 - επί Ελληνικής Προεδρίας.
Η «νέα ΚΑΠ» στο βαμβάκι θα αρχίσει να εφαρμόζεται στην Ελλάδα από το 2006 (σπορά 2006).

Οι Βασικοί άξονες

Στους ίδιους τρεις βασικούς άξονες, που στηρίζεται η ΚΑΠ για το «πακέτο των βόρειων προϊόντων», είναι δομημένη και η νέα ΚΟΑ του βάμβακος (κάτι το οποίο είχε αποφασιστεί από τον Ιούνιο του 2003):
1) Τη «σταδιακή μείωση»
2) Την «αποσύνδεση των ενισχύσεων» από την παραγόμενη ποσότητα, με την ταυτόχρονη εισαγωγή του «Καθεστώτος Ενιαίας Ενίσχυσης» (Κ.Ε.Ε.),
3) Την «πολλαπλή συμμόρφωση» ως προϋπόθεση της χορήγησης των ενισχύσεων με κριτήρια - σαφώς - «μη παραγωγικά» π.χ. περιβαλλοντικά, δημόσιας υγείας, υγείας των φυτών κ.α.
Σε περίπτωση μη εφαρμογής της «πολλαπλής συμμόρφωσης» θα επιβάλλονται ως ποινές, μειώσεις στις δικαιούμενες ενισχύσεις.

Α) «Σταδιακή μείωση» και «Πρόσθετη ενίσχυση»

Όλα τα ποσά των «άμεσων ενισχύσεων» που θα εισπράττουν οι βαμβακοπαραγωγοί μειώνονται για κάθε χρονιά (μέχρι το 2012) κατά: 4% το 2006 και 5% το 2007-2012.
Από τις παραπάνω μειώσεις εξαιρούνται οι βαμβακοπαραγωγοί που θα εισπράττουν ως «άμεσες ενισχύσεις» ποσό μικρότερο των 5.000 ευρώ/έτος (αθροιστικά από όλα τα καθεστώτα ενισχύσεων).
Στις άμεσες ενισχύσεις συμπεριλαμβάνονται οι παρακάτω ενισχύσεις:
α) Ενιαία Ενίσχυση Εκμετάλλευσης (Ε.Ε.Ε.)
β) Ειδική στρεμματική ενίσχυση βαμβακιού.

«Πρόσθετη ενίσχυση»
Στους γεωργούς που εισπράττουν άμεσες ενισχύσεις χορηγείται «πρόσθετη ενίσχυση». Το ποσό της ενίσχυσης αυτής υπολογίζεται ως εξής:
α) Στους γεωργούς που εισπράττουν άμεσες ενισχύσεις λιγότερες από 5.000 ευρώ, η «πρόσθετη ενίσχυση» ισούται με το ποσό της «σταδιακής μείωσης» ούτως ώστε η τελική «σχέση» να είναι «ουδέτερη».
Παράδειγμα

Γεωργός ο οποίος λαμβάνει σήμερα ως «άμεσες ενισχύσεις» 4.000 ευρώ, το 2007 θα λάβει 4.000 ευρώ (δηλαδή χωρίς μείωση).

β) Στους γεωργούς που εισπράττουν άμεσες ενισχύσεις περισσότερες από 5.000 ευρώ, η «πρόσθετη ενίσχυση» ισούται με το ποσό της «σταδιακής μείωσης» για τα «πρώτα» 5.000 ευρώ.
Παράδειγμα

Γεωργός ο οποίος λαμβάνει σήμερα ως «άμεσες ενισχύσεις» 100.000 ευρώ, το 2007 θα λάβει 95.250 ευρώ (δηλαδή μείωση 4,75%)

Β) Ενιαία ενίσχυση εκμετάλλευσης & Αποσυνδεδεμένη Ενίσχυση
Μέρος των ενισχύσεων που εισέπραττε μέχρι σήμερα ο κάθε βαμβακοπαραγωγός μετατρέπεται σε μία «Ενιαία Ενίσχυση ανά γεωργική εκμετάλλευση», αποσυνδεδεμένη από την παραγωγή.
Αυτή η «Ενιαία Ενίσχυση ανά γεωργική εκμετάλλευση», για τους βαμβακοπαραγωγούς, προκύπτει εάν πολλαπλασιάσουμε τη μέση «επιλέξιμη» έκταση που καλλιέργησε με βαμβάκι ο κάθε βαμβακοπαραγωγός (την τριετία 2000-2001-2002) με το ποσό της αποσυνδεδεμένης ενίσχυσης των 96,6 ευρώ/στρέμμα.
Στο σημείο αυτό αξίζει να υπενθυμίσουμε ότι ο μέσος όρος της τριετίας (2000-2001-2002) προκύπτει από τα στρέμματα που δέχτηκε (μέσω του ΟΣΔΕ) ο ΟΠΕΚΕΠΕ.
Για την κατανόηση του μηχανισμού υπολογισμού της αποσυνδεδεμένης ενίσχυσης, παρουσιάζουμε παρακάτω ένα υποθετικό παράδειγμα:
Έστω ότι ένας βαμβακοπαραγωγός (Πίνακας 1) καλλιέργησε την τριετία 2000-2002, κατά μέσο όρο 90 στρ. βαμβάκι, τότε (βάσει της νέας ΚΟΑ βαμβακιού) έχει ως «ποσό αναφοράς» - π.χ. για το έτος 2006 - το ποσό των 8.694 ευρώ, το οποίο θα εισπράττει «σπείρει-δεν σπείρει» βαμβάκι.

ΠΙΝΑΚΑΣ 1
Υπολογισμός «ποσού αναφοράς» της «αποσυνδεδεμένης ενίσχυσης» και «δικαιώματος ενίσχυσης» στη βαμβακοκαλλιέργεια 

 
 Γ) Ειδική στρεμματική ενίσχυση βαμβακιού
    Σε κάθε αγρότη ο οποίος θα καλλιεργεί και θα παράγει βαμβάκι, θα χορηγείται «Ειδική στρεμματική ενίσχυση βαμβακιού», για περιορισμένο αριθμό στρεμμάτων (ΠΙΝΑΚΑΣ 2).
Αυτό το «πλαφόν» της «επιλέξιμης έκτασης» για την Ελλάδα φτάνει στα 3.700.000 στρέμματα, χωριζόμενο σε δύο «ζώνες»: στα πρώτα 3.000.000 στρ. το ποσό ενίσχυσης είναι 59,4 ευρώ/στρ. και στα επόμενα 700.000 στρ. το ποσό ενίσχυσης είναι 34,285 ευρώ/στρ.
Σε περίπτωση που η συνολικά καλλιεργούμενη με βαμβάκι έκταση της Ελλάδας υπερβεί το «πλαφόν» των 3.700.000 στρεμμάτων, τότε το ποσό των 34,285 ευρώ/στρ. μειώνεται σε ποσοστό ίσο με το ποσοστό της υπέρβασης της δεύτερης «ζώνης» των 700.000 στρ..
Έτσι εάν καλλιεργηθούν στη χώρα μας (πίνακας 3) με βαμβάκι 3.770.000 στρ. δηλαδή εμφανίσουμε υπέρβαση του πλαφόν της δεύτερης ζώνης (των 700.000 στρ.) κατά 70.000 στρ. ή 10%, τότε οι Έλληνες βαμβακοπαραγωγοί θα εισπράξουν:
α) για τα πρώτα 3.000.000 στρ το ποσό των 59,4 ευρώ/στρ. και
β) για τα επόμενα 770.000 στρ το ποσό των 34,285 ευρώ/στρ. μειωμένο κατά 10%, δηλαδή θα εισπράξουν 30,8565 ευρώ/στρ.

Δ) Δημοσιονομικό πλαφόν
    Με την απόφαση του Συμβουλίου Υπουργών Γεωργίας της Ε.Ε., το μέγιστο ποσό στήριξης του προϊόντος - με τη μορφή των άμεσων ενισχύσεων (δηλ. το συνολικό ποσό του «πυλώνα Ι») - φτάνει στα 569.700.676 ευρώ (ΠΙΝΑΚΑΣ 2), όταν με την πρόταση της Κομισιόν έφτανε στα 504.406.620 ευρώ, δηλαδή 65.294.056 ευρώ περισσότερα!
    Από την άλλη πλευρά, με σταθερό τον συνολικό προϋπολογισμό για το προϊόν, με την απόφαση του Συμβουλίου Υπουργών Γεωργίας της Ε.Ε., το ποσό που θα μεταφερθεί στον «πυλώνα ΙΙ», δηλ. τα διαρθρωτικά προγράμματα, φτάνει στα 17.800.000 ευρώ, όταν με την πρόταση της Κομισιόν έφτανε στα 82.680.000 ευρώ, δηλαδή 64.880.000 ευρώ λιγότερα.
    Εδώ όμως αξίζει να υπενθυμίσουμε ότι τα  διαρθρωτικά προγράμματα είναι ΣΥΓΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΟΥΜΕΝΑ και από τον Εθνικό προϋπολογισμό του κάθε κράτους-μέλους της Ε.Ε.
    Έτσι ενώ οι - δυνητικά - μέγιστες συνολικές εισροές της χώρας μας και στην πρόταση της Κομισιόν και στην απόφαση του Συμβουλίου Υπουργών είναι ίδιες, με την απόφαση του Απριλίου θα είναι σαφώς πολύ μικρότερη η Εθνική συμμετοχή της χώρας μας, προκειμένου να εισπράξουμε τα ίδια (πάνω-κάτω) χρήματα.
Δηλαδή θα «συνεισφέρουμε» πολύ λιγότερα χρήματα - από όσα προέβλεπε η πρόταση της Κομισιόν - για να λάβουμε τις ίδιες συνολικά ενισχύσεις!

Ε) «Εκκοκκιστικό δικαίωμα»
    Σ’ αυτό το σημείο χρειάζεται να υπενθυμίσουμε στους αναγνώστες μας, ότι, με το σημερινό κοινοτικό καθεστώς, οι εκκοκκιστές εισπράττουν κοινοτική ενίσχυση στην «τιμή στόχου» (των 106,3 ευρώ/100 κιλά) και την αποδίδουν στον παραγωγό ως «ελάχιστη τιμή» (των 100,99 ευρώ/100κιλά), εισπράττοντας τη διαφορά των 5,31 ευρώ/100 κιλά (ή 18,09 δρχ./κιλό).
Εκτός από αυτά, οι εκκοκκιστές «ωφελούνται» και από το «προσαρμοσμένο βάρος», το οποίο στην ουσία προσαυξάνει τις εισροές τους κατά 3,125% επί του ποσού της κοινοτικής ενίσχυσης που  - με τον προκαθορισμό, το μετακαθορισμό ή το «κλείσιμο ημέρας» - πετυχαίνουν.
Όλα αυτά στην ουσία αποτελούν και την «αμοιβή» των εκκοκκιστών για την «εργασία της εκκόκκισης» και αποτελούν ουσιαστικό συστατικό του κόστους παραγωγής το οποίο το κάθε εκκοκκιστήριο επιτυγχάνει, και το οποίο συν-διαμορφώνει τις τιμές που δίνουν στου παραγωγούς (συσπόρου βαμβακιού).
Με τη νέα ΚΑΠ, αντί των παραπάνω, μέσω των ομάδων παραγωγών και των διεπαγγελματικών οργανώσεων, οι εκκοκκιστές και οι βαμβακοπαραγωγοί θα συμφωνούν το ποσό που ο κάθε βαμβακοπαραγωγός θα πληρώνει στο εκκοκκιστήριο, δηλ. το «εκκοκκιστικό δικαίωμα», το οποίο θα αποτελεί και την «αμοιβή» του εκκοκκιστή για την εργασία της εκκόκκισης του συσπόρου.

ΣΤ) Επιστροφή ΦΠΑ
    Είναι επίσης σε όλους γνωστό ότι - μέχρι σήμερα - οι αγρότες μας εισπράττουν «επιστροφή ΦΠΑ» στο βαμβάκι επί του συνολικού ποσού του τιμολογίου τους, δηλ. εισπράττουν επιστροφή ΦΠΑ στο άθροισμα Ενίσχυση + Εμπορική Αξία.
Είναι όμως σε όλους ακόμη πιο γνωστό, ότι οι δικαιούχοι στρεμματικής επιδότησης (π.χ. οι σιτοπαραγωγοί, οι καλαμποκοπαραγωγοί κ.α.) ΔΕΝ εισπράττουν «επιστροφή ΦΠΑ» γι αυτές τις «ενισχύσεις».
    Έτσι - βάσει του κανονισμού - οι βαμβακοπαραγωγοί θα εισπράττουν «επιστροφή ΦΠΑ» μόνο για την Εμπορική Αξία.