Η θέση της Ελλάδας για τον «Έλεγχο υγείας» της ΚΑΠ

του Χρήστου Αυγουλά

Γενικού Γραμματέα Αγροτικής Πολιτικής και Διεθνών Σχέσεων

του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων

Τα κείμενα των κανονισμών της τελευταίας μεταρρύθμισης της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής περιλαμβάνουν σε αρκετά σημεία ρήτρες αναθεώρησης των όσων έχουν αποφασισθεί από το 2003 και μετά. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή με ανακοίνωσή στις 20 Νοεμβρίου 2007, δημοσιοποίησε το σχέδιό της για τον εξορθολογισμό και τον παραπέρα εκσυγχρονισμό της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής και έδωσε το έναυσμα για την έναρξη ευρείας διαβούλευσης που θα διαρκέσει έξι μήνες. Αργότερα, την Άνοιξη του 2008, θα υποβάλει τις νομοθετικές προτάσεις της, με στόχο την κατάληξη των διαπραγματεύσεων σε επίπεδο Συμβουλίου Υπουργών Γεωργίας μέχρι το τέλος του 2008.

Αξιολογώντας τις προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, θεωρούμε ότι τα κύρια θέματα που θα είναι ιδιαίτερου ενδιαφέροντος για τη χώρα μας, έχουν ως εξής:

1. Ενδυνάμωση του δεύτερου πυλώνα της ΚΑΠ μέσω της διαφοροποίησης

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, θεωρώντας ότι οι διαθέσιμες πιστώσεις για το δεύτερο πυλώνα της ΚΑΠ κατά την περίοδο 2007-2013 είναι ανεπαρκείς και πως ο καλύτερος τρόπος χρηματοδότησης των αναγκαίων μέτρων για την αντιμετώπιση των νέων προκλήσεων είναι μέσω της πολιτικής της αγροτικής ανάπτυξης (ΠυλώναςΙΙ) ευνοεί την αύξηση του ποσοστού της διαφοροποίησης από 5% που είναι σήμερα σε 13% το 2013.

Η θέση της χώρας μας είναι αρνητική στο σημείο αυτό και υποστηρίζει ότι η αύξηση των πόρων για την αγροτική ανάπτυξη πρέπει να προέλθει από αύξηση του προϋπολογισμού. Θεωρεί δε ότι οι δύο πυλώνες δεν βρίσκονται σε ανταγωνιστική θέση μεταξύ τους, αλλά ο ένας συμπληρώνει τον άλλο.

2. Ανώτατο και κατώτατο όριο στα καταβαλλόμενα ποσά των άμεσων ενισχύσεων ανά δικαιούχο.

Η κατανομή των άμεσων ενισχύσεων στους δικαιούχους έχει απασχολήσει και κατά το παρελθόν την κοινή γνώμη. Έρχεται όμως ξανά στην επικαιρότητα μετά τη δημοσίευση των ονομάτων των δικαιούχων και των αντίστοιχων εισπραττόμενων ποσών.

Η θέσπιση ενός ανώτατου ορίου καταβαλλόμενων ενισχύσεων ανά εκμετάλλευση είναι οπωσδήποτε θετική. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο υπάρχουν περί τις 23.500 δικαιούχοι, μόνο 50 στη χώρα μας, οι οποίοι εισπράττουν εκατοντάδες χιλιάδες € ανά έτος. Οι εξοικονομούμενοι πόροι θα μπορούσαν να πιστώνονται στον κοινοτικό προϋπολογισμό, απομακρύνοντας έτσι το ενδεχόμενο της επιβολής μιας οριζόντιας δημοσιονομικής πειθαρχίας με περικοπές σε μικρούς και μεγάλους παραγωγούς. Δυστυχώς, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προσανατολίζεται στην παραμονή των εξοικονομούμενων πόρων στο ίδιο κράτος μέλος από όπου προέρχονται για την αντιμετώπιση των νέων προκλήσεων, ιδίως στο πλαίσιο ενός αναθεωρημένου άρθρου 69 (ποιοτικό παρακράτημα) του βασικού κανονισμού της μεταρρύθμισης.

Σε ότι αφορά τη θέσπιση ενός κατώτατου ορίου έκτασης την οποία πρέπει να έχει στην κατοχή του ένας γεωργός για να λάβει κοινοτική ενίσχυση (το όριο αυτό είναι σήμερα 3 στρέμματα), το αποτέλεσμα θα είναι αρνητικό για τη χώρα μας που έχει πολλές, μικρές γεωργικές εκμεταλλεύσεις. Για το λόγο αυτό είμαστε αντίθετοι στην προώθηση μιας τέτοιας πρότασης.

3. Περιφερειακό και ιστορικό μοντέλο αποδέσμευσης, ολική ή μερική αποδέσμευση των ενισχύσεων από την παραγωγή.

Σύμφωνα με το καθεστώς της αποδέσμευσης των ενισχύσεων από την παραγωγή, τα κράτη μέλη είχαν τη δυνατότητα συνδυασμού επιλογών πάνω στο θέμα αυτό, πριν από τον πρώτο χρόνο της εφαρμογής του.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή φαίνεται να ευνοεί τη μετάβαση προς το περιφερειακό μοντέλο, όπως επίσης και το μεγαλύτερο βαθμό αποδέσμευσης.

Θα δοθεί συνεπώς η δυνατότητα στα κράτη μέλη να μεταβάλουν τις αποφάσεις που πήραν το 2004 ή το 2005.

Από την πλευρά μας, έχουμε ήδη επιλέξει τη μέγιστη δυνατή αποδέσμευση (η μερική δέσμευση που αποφασίσαμε για τις μεταποιημένες τομάτες και τα εσπεριδοειδή χυμοποίησης θεωρείται μεταβατική ρύθμιση και είναι ήδη περιορισμένης διάρκειας). Από την άλλη πλευρά δεν προτιθέμεθα να εφαρμόσουμε το περιφερειακό μοντέλο μέχρι το 2012. Σε κάθε περίπτωση η ευελιξία που προτείνεται κρίνεται ως θετική.

4. Λοιπές ρυθμίσεις

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτίθεται να ανοίξει τη συζήτηση για μια ακόμη σειρά θεμάτων, όπως η απλοποίηση των κανόνων της πολλαπλής συμμόρφωσης, η κατάργηση της υποχρεωτικής αγρανάπαυσης, η κατάργηση της παρέμβασης για όλα τα σιτηρά εκτός του σιταριού που προορίζεται για την παρασκευή ψωμιού, η προοδευτική αύξηση των ποσοστώσεων γάλακτος μέχρι την τελική τους κατάργηση το 2014-2015, η διαχείριση κινδύνων, η αποτελεσματικότερη διαχείριση των υδατικών πόρων, η αξιοποίηση των δυνατοτήτων που προσφέρουν τα βιοκαύσιμα, η διατήρηση της βιοποικιλότητας κ.λπ. Η κατάργηση της παρέμβασης εγκυμονεί κινδύνους. Μακροχρόνια, οι τιμές των σιτηρών πιθανότατα δεν θα είναι μόνιμα υψηλές στα επίπεδα του 2007. Επίσης, η αύξηση των ποσοστώσεων γάλακτος μπορεί

να οδηγήσει σε μείωση των τιμών παραγωγού. Είναι ένα σημείο που θα πρέπει να εξετάσουμε με ιδιαίτερη προσοχή, ιδιαίτερα για τις μονάδες γαλακτοπαραγωγής που βρίσκονται σε ορεινές και μειονεκτικές περιοχές.